Πλαφόν στις ανώτατες αμοιβές των δικηγόρων επιτρέπει το Δικαστήριο της ΕΕ

Ο καθορισμός ανώτατων αμοιβών (πλαφόν) από δικηγορικούς συλλόγους δεν παραβιάζει τους κανόνες του Κοινοτικού Δικαίου, έκρινε πρόσφατα με μείζονα σύνθεση, λόγω σπουδαιότητας, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ύστερα από προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά της Ιταλικής Δημοκρατίας.
Η προσφυγή της Κομισιόν, που απορρίφθηκε ως αβάσιμη από το Δικαστήριο, αφορούσε τον καθορισμό ανώτατου ορίου αμοιβών για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, με κάποιες εξαιρέσεις, που καθιέρωσε το ιταλικό Εθνικό Συμβούλιο Δικηγορικών Συλλόγων (Consiglio Nazionale Forense), το οποίο συστήνεται από τον Ιταλό υπουργό Δικαιοσύνης και εκλεγμένους δικηγόρους, έναν από κάθε εφετειακή περιφέρεια.
Σύμφωνα με την Eυρωπαϊκή Eπιτροπή, η ύπαρξη ανώτατων αμοιβών συνιστά παράβαση των διατάξεων περί ελεύθερου ανταγωνισμού και της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων και των υπηρεσιών, καθώς και το δικαίωμα εγκατάστασης. Κατά την κρίση της, ο καθορισμός ανώτατων αμοιβών συνεπάγεται για τους δικηγόρους, που είναι εγκατεστημένοι σε άλλα κράτη μέλη πλην της Ιταλικής Δημοκρατίας και παρέχουν υπηρεσίες στο εν λόγω κράτος μέλος, επιπρόσθετο κόστος λόγω της εφαρμογής του ιταλικού συστήματος αμοιβών καθώς και μείωση των περιθωρίων κέρδους και επομένως απώλεια ανταγωνιστικότητας.
Το Δικαστήριο (αριθμός υπόθεσης C-565/08) έκρινε πως η Κομισιόν δεν απέδειξε ότι το επίμαχο καθεστώς προβλέφθηκε προκειμένου να δυσχεράνει την πρόσβαση, υπό κανονικές και αποτελεσματικές συνθήκες ανταγωνισμού, στην ιταλική αγορά, δικηγόρων άλλων χωρών.
Η όλη υπόθεση ξεκίνησε το 2005, όταν η Κομισιόν απέστειλε στις ιταλικές αρχές έγγραφο οχλήσεως σχετικά με το καθεστώς των δικηγορικών αμοιβών. Τρία χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 2008, κρίνοντας πως οι παρατηρήσεις-απαντήσεις της Ιταλίας δεν ήταν ικανοποιητικές, καθώς καταργήθηκαν οι κατώτατες, αλλά διατηρήθηκαν σε ισχύ οι ανώτατες αμοιβές, απέστειλε αιτιολογημένη γνώμη για το καθεστώς, που ίσχυε στην Ιταλία.
Στην Ελλάδα, με αφορμή τη διαβούλευση για το άνοιγμα του δικηγορικού επαγγέλματος, δεν έχει τεθεί ζήτημα από τους δικηγόρους για όριο ανώτατων αμοιβών, αλλά μόνο για κατώτατων -μέσω γραμματίων προείσπραξης- όπως ισχύει σε Γερμανία (ενδεικτικές τιμές), Κύπρο, Ισπανία και αλλού.
Στο σχετικό νομοσχέδιο προβλέπεται ότι οι αμοιβές θα ορίζονται ελεύθερα με γραπτή συμφωνία μεταξύ δικηγόρου και εντολέα και ελλείψει συμφωνίας θα ισχύουν οι κατώτερες αμοιβές, όπως θα ορίζονται με υπουργική απόφαση κατόπιν γνώμης των δικηγορικών συλλόγων.